Οι "πειρατές" της δεκαετίας του '50

Οι "πειρατές" της δεκαετίας του '50 στη Σοβιετική Ένωση δεν είχαν torrents αλλά δίσκους από... παλιές ακτινογραφίες.

Κι όμως, η ιστορία της "πειρατείας" στο χώρο της μουσικής επεκτείνεται πολύ περισσότερο από την απλή αντιγραφή (ή το... upload πλέον μέσω torrents) περιεχομένου που κάποιος δε θέλει να πληρώσει για να αποκτήσει. Στη Σοβιετική Ένωση των δεκαετιών του '40 και του '50, οι λόγοι "πειρατείας" της μουσικής ήταν πολύ διαφορετικοί, με το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ιστορίας μας ωστόσο, να αφορά τη μέθοδο αντιγραφής και διάδοσης συγκεκριμένων μουσικών ειδών.

Μουσικά κομμάτια σε παλιές ακτινογραφίες, λοιπόν, σαν αυτή που βλέπετε στην παρακάτω φωτογραφία. Ποια ήταν, όμως, η αιτία γι' αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο αντιγραφής μουσικής;

Αν κάνουμε μία αναδρομή σ' εκείνη την περίοδο, αμέσως μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, θα κατανοήσουμε καλύτερα τους λόγους. Η Σοβιετική Ένωση ήταν ένα μέρος με "μηδενική ανοχή" στην ξένη μουσική η οποία "υιοθετούσε" μία διαφορετικού τύπου ιδεολογία. Η αμερικανική jazz, το blues ή το rock and roll ήταν "απαγορευμένα" και, ακόμη και η ακρόασή τους, μπορούσε να οδηγήσει κάποιον σε απομάκρυνση από το σχολείο του ή, ακόμη χειρότερα, στη φυλακή ή σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. Παρ' όλα αυτά, η ζήτηση για τέτοια μουσικά είδη παρέμενε αυξημένη, ιδιαίτερα ανάμεσα στους "stilyagi", μία ομάδα νέων με φιλοσοφία που τους οδηγούσε σε θαυμασμό για το δυτικό "καπιταλιστικό" τρόπο ζωής.

Η "υπόγεια" λύση για τη διάδοση μουσικής που ήταν απαγορευμένη στη χώρα βρέθηκε, λοιπόν, σε flexi-discs που ξεκίνησαν να κατασκευάζονται από... παλιές ακτινογραφίες - μία φτηνή και αξιόπιστη πρώτη ύλη για τέτοιου τύπου "αντιγραφές". Τα υλικά για να δημιουργηθούν οι ιδιαίτεροι αυτοί "δίσκοι" αντλήθηκαν από τα αρχεία νοσοκομείων της Αγίας Πετρούπολης, όπου υπήρχαν εκατοντάδες παλιές ακτινογραφίες τις οποίες δεν αναζητούσε ούτε χρειαζόταν κανείς.

Εικόνες από σπασμένα χέρια και πόδια, πλευρά, ακτινογραφίες κρανίων και άλλα σχετικά, αποτέλεσαν μία "ξεχωριστή" πρώτη ύλη για τη δημιουργία ειδικών "δίσκων" με την αντιγραφή μουσικής που δεν μπορούσε να διαδοθεί με άλλο τρόπο στη χώρα. Με τη βοήθεια συμβατικού εξοπλισμού, η απαγορευμένη μουσική "εγγραφόταν" στις ακτινογραφίες και, στη συνέχεια, κόβονταν σε "δίσκους" με διάμετρο περίπου 25 εκατοστά, κάποιες φορές, μάλιστα, χρησιμοποιώντας ένα τσιγάρο για να δημιουργηθεί η κεντρική "οπή" τους.

Με κωδικούς όπως "Rock on the bones" ή "skeleton of my grandmother", το "πειρατικό" περιεχόμενο μπορούσε να αγοραστεί από κάποιον dealer που βρίσκόταν σε κάποια σκοτεινή γωνιά του μετρό της Μόσχας. Το trend κράτησε για περίπου 15 χρόνια και έγινε γνωστό με την ονομασία "roentgenizdat" (μία παρόμοια έννοια με το "samizdat" που αφορούσε τις "παράνομες" αυτο-εκδόσεις απαγορευμένης λογοτεχνίας στη Σοβιετική Ένωση). Ανακαλύφθηκε, μάλιστα, από τις αρχές, που το έκαναν παράνομο το 1958, οδηγώντας, μέσα στην επόμενη χρονιά, ακόμη και στη φυλακή κάποιους από τους επικεφαλής του.

Τα χρόνια πέρασαν και η εμφάνιση της κασέτας, μεταξύ άλλων, άλλαξε τα δεδομένα, οι ιδιαίτεροι "δίσκοι" από παλιές ακτινογραφίες, όμως, βρίσκονται ακόμη στα χέρια κάποιων, θυμίζοντας εκείνη την περίοδο και αυτόν τον τρόπο "πειρατείας" μουσικής που μπορείτε να δείτε εν δράσει και στο παρακάτω video.

Πηγή: http://www.piperies.gr/posts/oi-peirates-tis-dekaetias-toy-50